عصرنصر

انسان رها شده در کیهان همچون کودکی نوزاد، بدون والدین و رها شده است. کودکی که هیچ راه شناختی از خود و دنیای پیرامونش ندارد و تنها راه شناخت استفاده از نبوغ و یافتن الگوهای تکرار شونده است. این تصویری است که سومین قسمت از مستند «کیهان: یک ادیسه فضازمانی» ارائه می‌کند.

انسان رها شده در کیهان همچون کودکی نوزاد

الگویابی رمز بقا و پیشرفت انسان بوده است اما همیشه این الگویابی صحیح نیست. در واقع انسان در برخی مواقع الگوهایی می‌یابد که واقع وجود ندارند. هرگاه الگوها شکسته شوند، سبب ایجاد ترس در انسان می‌گردد. به طور مثال وضعیت ثابت ستاره‌ها در آسمان الگویی برای تقویم بوده است و هرگاه با ظهور دنباله‌دارها این وضعیت ثابت به هم می‌ریخت، اقوام مختلف به هراس افتاده و ظهور دنباله‌دار را با حادثه‌ای شوم مربوط می‌دانستند.

تلقی اشتباه تمامی اقوام از شکسته شدن الگوی ستاره‌ها و مرتبط دانستن ظهور دنباله‌دارها با روی دادن یک اتفاق شوم

زمانی که دنباله‌دارها در آسمان مشاهده می‌شدند، الگوهای همیشگی شکسته و موجب ایجاد ترس در انسان‌ها می‌شده است. به همین دلیل در تلاشی برای الگویابی این پدیده جدید، دنباله‌دارها را به اشتباه با روی دادن اتفاقی شوم و نزول بلا از طرف خدا (خدایان) مرتبط می‌دانستند. اما علم تجربی توانست با دست‌یابی به منشأ اصلی دنباله‌دارها این ترس را ریشه‌کن نماید. در واقع علم تجربی توانست با پیش‌گویی رویدادهایی که پیش‌تر غیر قابل پیش‌بینی بودند، ترس ناشی از عدم آگاهی را از میان بردارد.
در این قسمت با زندگی هالی، کسی که توانست با کمک قانون جاذبه نیوتن، مسیر «دنباله‌دار هالی» را شناسایی کند و ظهور مجدد آن را پیش‌بینی نماید همراه می‌شویم. کسی که خود را «وقف علم» کرد. هالی به عنوان دانشمندی معرفی می‌شود که هرچند خود دستاوردهای علمی بسیاری کسب کرد اما هیچ‌گاه با آن‌ها شناخته نمی‌شود. چرا که هالی خود را وقف انتشار کتاب «اصول» نیوتن کرد. هوک دانشمندی بود که علم را دست‌آویز شهرت خود قرار داده بود. هرچند او دست‌آورد بسیاری در علم داشت اما در رقابت با نوتن نسبت به این‌که چه کسی زودتر به ماهیت نور پی برده است، با استفاده از جایگاه خود در «انجمن سلطنتی¹»، نیوتن را محکوم کرد و دست‌یافته‌های او از نور را به نام خود به چاپ رساند. نیوتن بااین‌که توانست قانون جاذبه را کشف نماید اما به دلیل همین سابقه، علاقه‌ای به انتشار آرا خود نداشت. در این میان بود که هالی با حضور خود و صرف وقت و هزینه توانست کتاب اصول را به چاپ برساند. مسلما این مستند برای ترویج علم هست و از همین رو هالی به عنوان یکی از شخصیت‌های برجسته که خود را وقف علم کرد به عنوان الگو به مخاطبان این مستند معرفی می‌شود.

جدال نیوتن و هوک با حضور هالی

• موسیقی متن
یکی از مهمترین ابزارهای سینمایی برای برانگیختن «حواس» مخاطب، موسیقی است. به طور مثال در این قسمت از مستند برای انتقال حس ترس در سکانس بازگویی پیشگویی ظهور دنباله‌دار در لندن، یک موسیقی هراسناک با تعدادی از نقاشی‌های مرتبط با این پیش‌گویی همراه شده است. یا در سکانسی که هالی و نیوتن به عنوان راهگشای کشف رمز دنباله‌دارها معرفی می‌شوند، موسیقی با ضرب آهنگی حماسی اوج می‌گیرد و حس غرور را برمی‌انگیزد. در سرتاسر این مستند به خوبی از موسیقی برای برانگیختن حس استفاده شده است و به همین دلیل، عنوان «بهترین ترکیب موسیقی برای سریال²» را از «امی³» در سال ۲۰۱۴ دریافت کرده است. جایزه امی، بخش‌های مختلف صنعت تلویزیون آمریکا را پوشش داده و به صورت سالانه بهترین‌های هر بخش را معرفی می‌کند.

بخشی از پیشگویی‌های ظهور دنباله‌دار در لندن. استفاده از موسیقی برای برانگیختن حس ترس

*منتشر شده در سایت مدرسه هنر و رسانه آینه

————————————

1) Royal Society

2) Outstanding Music Composition for a Series

3) Emmy Award